İSTANBUL'DA YAPILAN KAMERİ AYBAŞLARI TESPİT (RU'YET-İ HİLAL) KONFERANSI KARARLARI
27-30 KASIM 1978
T.C. Diyanet İşleri Başkanlığının daveti üzerine Kameri aybaşlarını Tespit Konferansı İslamın tarihi başkenti İstanbul'da 26 Zilhicce 1398 / 27 Kasım 1978 ile 29 Zilhicce 1398 / 30 Kasım 1978 tarihleri arasında toplanmıştır.
Konferansa aşağıda belirtilen İslam Ülkelerinden adları belirlenen delegeler katılmışlardır.
01- Afganistan
02- Bahreyn
03- Bangladeş
04- Birleşik Arap Emirlikleri
05- Cezayir
06- Endonezya
07- Fas Krallığı
08- Haşimi Ürdün Krallığı
09- Irak
10- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
11- Kuveyt
12- Lübnan
13- Malezya
14- Orta Asya ve Kazakistan (Sovyetler Birliği)
15- Pakistan
16- Sudan
17- Suudi Arabistan Krallığı
18- Tunus
19- Türkiye
AYRICA TEMSİL EDiLEN KURULUŞLAR:
20- Brüksel İslam Merkezi
21- Paris İslam Merkezi
22- Rabitatu'ul-Alemi'l-islami
Bu konferans daha önce aynı maksatla akdedilen konferanslar dizisinden biri olarak toplanmış ve çalışmalarını, Kualalumpur ( Malezya) Konferansı ile Kuveyt Evkaf Bakanları Konferansından elde edilen sonuçları tamamlayıcı ve olgunlaştırıcı bir istikamette sürdürmüştür.
Katılan delegeler, sundukları tebliğlerde Müslümanların Ramazan başları ve sonları ile dini günlerde ve bayramlarda birbirlerinden farklı görünümlere sahip olmalarının ortaya çıkardığı esef verici durumu ele almışlardır.
Konferans üyeleri, dinin kabul etmeyeceği bu durumu bir çözüme kavuşturmanın gereği üzerinde birleşmişlerdir. Çünkü Müslümanlar, Kur'an-ı Kerim'in "Bu sizin ümmetiniz, tek bir ümmettir." ayetinde ifadesini bulan yek vücut bir ümmettir. Dini konularda ihtilafa düşmeleri caiz değildir. Allah-u Teala, "Allah'ın dinine topluca sarılınız, ayrılığa düşmeyiniz." ayetiyle birlik ve beraberliği emretmiştir.
Konferansa katılan ilim adamları arasından "Din Komisyonu" ve "Astronomi Komisyonu" olmak üzere iki ayrı komisyon teşkil edilmiştir. Bunlardan her biri kendi ihtisası dahilindeki konularda sunulmuş tebliğleri etüt etmiştir. Detaylara inilerek enine boyuna yapılan tartışmalardan sonra konferans, son oturumunda oy birliği ile aşağıdaki kararları almıştır:
1. İster çıplak gözle, isterse modern ilmin rasat metotlarıyla olsun, asıl olan Hilal'in Ru'yeti'dir.
2. Astronomların hesapla tespit ettikleri Kameri Aybaşlarına dinen itibar edilebilmesi için, onların bu tespitlerini Hilal'in güneş battıktan sonra ve görüşe mani engellerin bulunmaması halinde gözle görülebilecek şekilde, ufukta fiilen mevcut olması esasına dayandırılmaları gerekir ki, bu Ru'yete " HÜKMİ RU'YET" denir.
3.Hilal'in görülebilmesi için iki temel şartın gerçekleşmesi zorunludur:
a)İçtima ( kavuşum)'dan sonra Ay ile güneş'in açısal uzaklığı 8 dereceden az olmamalıdır. Bilindiği üzere Ru'yet, 7 ile 8 dereceler arasında başlamaktadır. 8 derecenin esas alınmasında, ihtiyat bakımından görüş birliğine varılmıştır.
b)Güneş'in batışı anında Ay'ın ufuktan yüksekliğinin açısal değeri, 5 dereceden az olmamalıdır. Sadece bu esasa göre normal durumlarda Hilal'in çıplak gözle görülebilmesi mümkündür.
4. Hilal'in Ru'yet edilebilmesi için belli bir yer şart değildir. yeryüzünün herhangi bir bölgesinde Hilal'in Ru'yet'i mümkün olursa, buna istinaden ayın başladığına hükmetmek doğru olur. İslam dünyasının birlik ve beraberliğini sağlamak için Ru'yet'in ilanı, müteakip maddede işaret edilen Müşterek Hicri Takvim'in tespitleri uyarınca Mekke-i Mükerreme'de tesis edilecek olan rasathane tarafından yapılmalıdır.
5. Din ve astronomi bilginleriyle rasathane yetkililerince her kameri yıl için 2. 3. ve 4. maddelerinde zikredilen kriterlere dayalı bir takvim hazırlanmalıdır. Takvim Komisyonu, "Müşterek Takvim Taslağı"'nı kabul etmek üzere periyodik olarak her yıl toplanacaktır. İlk olarak Rebiülahir 1399 / Mart 1979 tarihinde İstanbul'da yapılacaktır.
6. Yukarda işaret edilen Takvim Komisyonu şu ülkelerin temsilcilerinden oluşacaktır:
Bangladeş, Cezayir, Endonezya, Irak, Katar, Kuveyt, Mısır, Suudi Arabistan, Tunus, Türkiye, Komisyonun toplanması için bütün üyelerin bulunmaları gerekli değildir.
7. Anılan komisyon, yukarıda açıklanan kriterlere göre Ramazan, Şevval ve Zilhicce ayları için Hilal'in görülebileceği bölgeleri gösteren haritalar hazırlayacaktır. Böylece durum müsaitse, bizzat Hilal'i gözleyerek Ru'yet-i gerçekleştirmek ve hesabın doğruluğu konusunda ikna olmak isteyen herkese kolaylık sağlayacaktır. Ayrıca bu haritalar, isteyen her devletin yetkili kılacağı uzman ve güvenilir bir heyete rasat yaptırmasına yardımcı olacaktır.
8. Bu karar ve tavsiyeler, İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanları Konferansı Genel sekreterliğine sunularak Dışişleri Bakanlarının Rabat'ta yapılacak olan ilk toplantısında kabulü ve uygulamaya konulması istenecektir.
Konferans, son oturumunda aşağıdaki tavsiye kararlarını almıştır:
1. Gündüz veya gecelerin normal bölgelerden farklı olarak uzadığı yerlerde oruç ve namaz vakitlerini tespit hususunu incelemek üzere özel bir konferans akdedilmelidir.
2. Astronomi dersini, genel öğretim ve özellikle dini öğretimde ders programları arasına katmak, Üniversite öğretiminde Astronomi ihtisas bölümleri kurmak gereklidir.
3. İslam aleminde bulunan ilgili Bakanlıklar, dini ve İslami işler idareleri, Ezher-i Şerif ve Rabıtatu'l-alem'i-islami gibi Müslümanlarla ilgili işlere bakan resmi kuruluşlardan gaye edindikleri beraberliği gerçekleştirmek üzere, dini bayramlarını birleştirmek istikametinde alınan kararların, sorumluların tümünce uygulamaya konması için çaba göstermeleri istenmelidir.
4. İslam ülkelerinin hükümetlerine çağrıda bulunarak Rasathane konusuyla ilgilenmeleri ve ülkelerinde rasathaneleri yaygınlaştırmaları, bunların aralarında karşılıklı bilgi ve tecrübe mübadelesi ile koordinasyonun sağlanması istenmelidir.
5. Kuveyt'de Din İşleri ve Evkaf Bakanları Konferansının teklif ettiği ve Rabıta'nın da kabul ederek tesisine başladığı Mekke rasathanesinin bir an önce ikmali için Rabıtatu'l-alem'i-islami'ye çağrıda bulunmalıdır.
6. Bu kararların bütün İslam Ülkeleri Hükümetlerine ve ayrıca dünyada bulunan tüm İslami kuruluşlara ulaştırılması, Türkiye Cumhuriyeti Diyanet İşleri Başkanlığından talep edilmelidir.
Konferansa katılan delegeler, İslami konularda gösterdikleri sıcak alaka ve ihtimamlarından dolayı T.C. Cumhurbaşkanına, Hükümet Başkanına, Devlet Bakanına, Kardeş Müslüman Türk Halkına üstün teşekkür, takdir ve saygılarını takdim etmekten mutluluk duymaktadırlar. Ayrıca bu konferansa davet lütfunda bulunan ve ikamet süresince sağladıkları mükemmel organizasyon ve misafirperverlik ve konferansın çalışmalarının başarıya ulaşmasındaki gayretleri için Türkiye Cumhuriyeti Diyanet İşleri Başkanlığı ile Kandilli Rasathanesi Müdürlüğüne samimi teşekkürlerini ve övgülerini sunarlar.
